Muvazaa Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil Davası Nedir?
Taşınmaz alım satımlarında bazen gerçek durumla tapuda gösterilen bilgi örtüşmeyebilir. Özellikle aile içi işlemlerde ya da alacaklılardan mal kaçırma amacıyla yapılan devirlerde, “muvazaalı işlem” denilen durumlar ortaya çıkabilir. Bu gibi hallerde tapu kaydının gerçek durumu yansıtmadığı ileri sürülerek tapunun iptali ve gerçek hak sahibine tescili istenebilir.
1. Muvazaa Ne Demektir?
Muvazaa, tarafların gerçek niyetlerini gizleyerek, üçüncü kişileri aldatmak amacıyla görünüşte bir işlem yapmaları anlamına gelir. En sık rastlanan örnek: bir kişinin malını tapuda çocuğuna ya da eşine devretmiş gibi gösterip aslında mülkiyeti kendinde bırakmak istemesidir.
2. Muvazaalı Tapu Devri Ne Zaman Geçersiz Sayılır?
Eğer taraflar arasındaki işlem gerçeği yansıtmıyor ve bu durum 3. kişileri (örneğin alacaklılar, mirasçılar) zarara uğratmak amacıyla yapılmışsa, bu işlem geçersiz sayılır. Özellikle mirastan mal kaçırma amacıyla yapılan devirler bu kapsamda değerlendirilir.
3. Kimler Bu Davayı Açabilir?
- Mirasçılar: Ölen kişinin sağlığında yaptığı muvazaalı devir işlemlerine karşı diğer mirasçılar dava açabilir.
- Alacaklılar: Borçlunun mal kaçırmak amacıyla yaptığı devre karşı dava açabilir.
- Gerçek hak sahibi olduğunu iddia eden kişi
4. Hangi Mahkemede Açılır?
Bu dava, taşınmazın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi'nde açılır. Bu tür davalarda görevli mahkeme taşınmazın konumuna göre belirlenir; başka yerde açılamaz.
5. Deliller Neler Olabilir?
- Tanık beyanları (özellikle mirasçılar dışından tanıklar)
- Yazılı belgeler, tapu işlemleri sırasında yapılan beyanlar
- Banka hareketleri ve resmi belgeler
- İlgili kişilerin dava dışı açıklamaları
6. Zaman Aşımı Var mı?
Tapu iptal ve tescil davası, eğer hukuki sebep muvazaa ise, zamanaşımı süresi yoktur. Ancak hakkın kötüye kullanılması varsa, mahkeme bu durumu değerlendirebilir.
7. Dava Sonucunda Ne Olur?
Eğer mahkeme muvazaa olduğunu tespit ederse:
- Tapu kaydı iptal edilir
- Gerçek hak sahibi adına tescil yapılır
- Bazen, eş zamanlı olarak taşınmaz üzerindeki tasarruflar da iptal edilebilir (ipotek, satış vb.)
